Het is niet altijd duidelijk wat de precieze oorzaak is van een ontsteking haarzakje, maar in veel gevallen gaat het waarschijnlijk om een virusinfectie. Dit wordt vermoed aangezien pericarditis meestal ontstaat na een verkoudheid of griep. Het lijkt er daardoor op dat een virusinfectie aan de luchtwegen kan overslaan naar het hartzakje en hier een ontsteking kan veroorzaken. Net als bij een verkoudheid of een griep neemt de infectie vanzelf weer af na verloop van tijd. In de meeste gevallen is dit al binnen enkele weken.
Soms komt het ook voor dat een ontsteking hartzakje wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie. Het gaat dan om een gevaarlijke vorm van deze aandoening, omdat het lichaam de bacteriële infectie niet altijd zelf kan onderdrukken. Gelukkig komt deze vorm van pericarditis slechts zelden voor.
Een ontsteking hartzakje kan acuut optreden, maar het kan ook om een chronische vorm gaan. De symptomen van de acute en de chronische vorm van pericarditis zijn verschillend. In eerste instantie treedt er bij acute pericarditis vrijwel altijd een felle pijn in de borststreek op. Deze pijn ontstaat door de wrijving die optreedt tussen de vliezen van het ontstoken hartzakje. Bij het bewegen, inademen of plat lliggen neemt de pijn meestal toe. Daarnaast krijgt iemand met acute pericarditis vaak ook last van koorts of een grieperig gevoel en kortademigheid of benauwdheid.
Bij een chronische ontsteking hartzakje heeft de patiënt vaak geen last van pijn. Kortademigheid, vermoeidheid en hoesten zijn wel veel voorkomende klachten. Daarnaast kan iemand met de chronische vorm van pericarditis ook te maken krijgen met vochtophoping in de benen en buik..
Pericarditis kan verschillende gevolgen met zich meebrengen. Zo kan er bijvoorbeeld tamponnade optreden. Hierbij is eer teveel vocht in het hartzakje aanwezig. Dit vocht geeft druk op het hart, waardoor het hart zich niet meer goed met bloed kan vullen en dus ook niet meer goed pompt. In sommige gevallen kan het lichaam het teveel aan vocht in het hartzakje niet goed meer afvoeren, waardoor het met een holle naald op operatief zal moeten worden verwijderd.
Daarnaast kan er pericarditis constrictiva optreden, waarbij het hartzakje krimpt en stug en verdikt is. Als gevolg hiervan kan het hart zijn ook niet meer goed uitzetten en met bloed vullen. Pericarditis constrictiva kan worden behandeld door (een deel van) het verdikte hartzakje te verwijderen.
De behandeld arts zal een aantal onderzoeken uitvoeren om erachter te komen waar de symptomen vandaan komen. Hij kan ervoor kiezen om met een stethoscoop naar het hart te luisteren en/of een ECG te maken. Ook is het mogelijk dat de arts een echocardiografie of een bloedonderzoek zal uitvoeren. Verder kan hij een röntgenfoto van de borst maken. Als de arts op basis van deze onderzoeken vermoed dat het inderdaad om een ontsteking hartzakje gaat, zal hij een hartkatheterisatie en/of een CT-scan of MRI-sca uitvoeren om de diagnose pericarditis te bevestigen.
Bij een acute ontsteking hartzakje verdwijnen de symptomen over het algemeen vanzelf binnen tien tot veertien dagen. De patiënt zal dan in de meeste gevallen ook geen last hebben van restverschijnselen. Indien er veel vocht in het hartzakje achterblijft, is het mogelijk dat de behandelend arts plaspillen voorschrijft. In andere gevallen kan de arts ervoor kiezen om met een holle naald in het hartzakje te prikken en het vocht weg te zuigen. Als er sprake is van pericarditis constrictiva, zal er worden gekozen voor een operatie om (een deel van) het verdikte hartzakje te verwijderen. In sommige gevallen zal de arts ook ontstekingsremmende pijnstillers voorschrijven.
Er zijn ook andere onstekingen aan het hart die kunnen optreden. Hieronder vertellen we kort over de oorzaken, symptomen en behandeling van andere ontstekingen aan het hart.
Bij endocarditis is er sprake van een bacteriële infectie van de hartklep die zich kan uitbreiden naar de binnenbekleding rondom de hartklep. De bacterie is in de bloedsomloop gekomen via wondjes in de huid, de darmen of het tandvlees of via spuiten van een drugsverslaafde. Normaal gesproken kunnen bacteriën zich door het gladde oppervlak niet aan de hartklep hechten en dus ook niet het hart binnenkomen. Het oppervlak van een afwijkende hartklep kan echter ruw worden, waardoor de bacterie zich kan hechten en een infectie kan veroorzaken.
Het risico op endocarditis is groter bij personen met een slechte weerstand, aangezien hun lichaam minder goed in staat is om de bacterie die het lichaam is binnengedrongen te vernietigen. Ook komt deze ontsteking aan het hart vaker voor bij personen met een aangeboren hartafwijking of een kunstklep, omdat het oppervlak van de hartklep dan ruwer is. Endocarditis kan ernstige gevolgen hebben (hartfalen, hartinfarct, beroerte) en zelfs tot de dood leiden. De bacteriële infectie wordt behandeld met antibiotica.
