Op de basissschool leren omgaan met de computer

De verschillende vakken op de basisschool

Dat op de basisschool aandacht wordt besteed aan schrijven, lezen, taal en rekenen is natuurlijk welbekend. Maar er zijn naast deze basisvaardigheden nog veel meer vakgebieden die aan bod komen, denk maar aan de creatieve en de wereldoriënterende vakgebieden. Het is belangrijk de onderdelen binnen elk vakgebied in de juiste volgorde aan te bieden. Zou je een verkeerde volgorde hanteren, dan sluiten de te leren vaardigheden niet op elkaar aan en raken kinderen verward en gefrustreerd. En dat is natuurlijk slecht voor een optimaal verlopend leerproces.  Ook zal er in de samenhang van de verschillende vakken rekening gehouden moeten worden met hetgeen bij de kinderen al bekend en geleerd is. Je biedt de kinderen geen staartdelingen aan als ze nog maar net getallen leren herkennen, je laat ze geen woorden opschrijven die ze nog niet kunnen lezen. Het onderwijs moet zodanig zijn ingericht dat de kinderen steeds geprikkeld worden om de volgende stap in hun leerproces te zetten.

De computer

Het onderwijs is constant in beweging. Steeds opnieuw moet worden afgestemd op hetgeen de maatschappij aanbiedt en op hetgeen de maatschappij vraagt. De wereld op ons heen verandert in rap tempo en het onderwijs moet hier op inspelen én er gebruik van maken. Om het onderwijs zo optimaal mogelijk te laten verlopen wordt gebruik gemaakt van allerlei hulpmiddelen, allemaal verschillend methoden, materialen, leermiddelen en werkvormen. En ook daarin zijn veranderingen waar te nemen. Het traditionele schoolbord heeft plaats gemaakt voor een digibord, informatie staat niet alleen meer in boeken maar ook digitaal, oefeningen worden niet alleen meer in schriften of werkbladen gemaakt, maar ook hier speelt de computer een steeds belangrijker rol.  Bij het verwerken en uitwerken van informatie, in de vorm van oefeningen, verhalen, presentaties en werkstukken wordt niet alleen pen en papier gebruikt, maar komen steeds vaker powerpointpresentaties, websites en oefensites in beeld.  In veel gevallen is voor kinderen het hanteren van de computer een vanzelfsprekendheid die thuis in de gezinssituatie is geleerd. Maar het is te simpel om te denken dat dit voor iedereen geldt, er zullen ook kinderen zijn die niet voldoen aan het verwachte instapniveau. Je moet nu eenmaal alles oefenen.

Verder gaan

Naast het hanteren van de computer als hulpmiddel of te oefenen, informatie te verwerven en het geleerde te verwerken en presenteren valt er nog meer aan computers te leren. Voor technisch geïnteresseerde kinderen is er de techniek zelf, hoe het apparaat er van binnen uitziet en wat de functie van de verschillende onderdelen is. Voor anderen is de functie van de computer uit te breiden naar het programmeren van nieuwe toepassingen of het vormgeven van een eigen website. Ook voor deze vaardigheden geldt dat ze in de juiste volgorde moeten worden aangeboden om succesvol te zijn.

Groepswerkplan

De verschillende leerlijnen die binnen één vastomlijnd vakgebied bij elkaar komen kun je een groepswerkplan noemen.  De verschillende leerlijnen die in het groepswerkplan ‘Computergebruik’ samenkomen zijn:

• De hardware
• Voorwaarden
• Computervaardigheden
• Educatieve software
• Leerobjecten

Hieronder zie je de uitwerking van de verschillende leerlijnen van het groepswerkplan ‘Computergebruik’, weergegeven per bouw, dus voor  de onderbouw, middenbouw en de bovenbouw van de basisschool.  De onderbouw is hier bovendien gesplitst in kleutergroepen en groep 3.

Groepswerkplan groep 1 en 2 (onderbouw)

Hardware

• Het kunnen herkennen van de computer
• Het kunnen herkennen van de monitor
• Het kunnen herkennen van de muis
• Het kunnen herkennen van een koptelefoon (als die er is)
• Het kunnen herkennen van het toetsenbord

De voorwaarden

• Fijne motoriek
• De oog-handcoördinatie
• Hand- en vingerbewegingen, aanklikken en aantikken
• Muisbewegingen en muisklikken

De visuele mogelijkheden

• Oorzaak-gevolgrelatie. Wat is de relatie tussen wat ik doe en wat er op het scherm gebeurt.
• De relatie kunnen zien tussen de persoon, de uitgevoerde handeling en hetgeen er op het scherm gebeurt.

De vaardigheden

• Als je met de muis ergens op klikt gebeurt er iets
• Als je de muis beweegt geeft dat een effect
• Pictogrammen kunnen herkennen
• Pictogrammen herkennen als een middel om een programma te besturen, het iets te laten doen.
• Het kunnen leggen van een koppeling tussen een pictogram en een besturingselement.
• Een relatie kunnen leggen tussen iets wat je wil gaan doen, de benodigde handeling, en de feitelijke gebeurtenis.
• Het kunnen starten van een bepaald programma door een besturingselement (een pictogram) aan te klikken of tikken.
• Een programma kunnen beëindigen.

Educatieve software

• Dit element is afhankelijk van de software waarover de school beschikt, en/of de oefensites die de school heeft geselecteerd. Het gaat in deze leeftijdsgroep vooral om software in de voorwaardensfeer. Hierbij gaat het om herkennen van voorwerpen, mensen en dieren, het spelen met taal, het bekijken van filmpjes uit de omgeving.
  
  Data Recovery Nederland: Nummer 1 in het Herstellen van Verloren Gegevens
  
  

Groepswerkplan groep 3 (onderbouw)

Uitbreiding van de kennis en vaardigheden van groep 1 en 2 (onderbouw)

Hardware

• Herkennen van de onderdelen van het toetsenbord:
• De pijltoetsen
• De enter-toets
• De lettertoetsen
• De cijfertoetsen
• Het numerieke toetsenbord

Educatieve software

• Dit element is afhankelijk van de software waarover de school beschikt en/of de oefensites die de school heeft geselecteerd. Het gaat in deze groep vooral om software op het gebied van het aanvankelijk lezen en op het gebied van rekenen en wiskunde.

Groepswerkplan groepen 4 en 5 (middenbouw)

Vaardigheden

• Het kunnen aan- en afmelden met behulp van een gebruikersnaam en wachtwoord. Dit kan van toepassing zijn op het werken aan een computer op school, of het doen van oefeningen op een bepaalde oefensite.
• Om kunnen gaan met de menustructuur van een programma of besturingssysteem.
• Om kunnen gaan met een startmenu, taakbalk e.d.

Leerobjecten
Leren omgaan met de computer en het zetten van de eerste stappen in een tekstverwerker of editor, zoals Notepad, Wordpad, LibreOffice, Word, e.d.

• Typen van tekst
• Verzorgen van opmaak
• Opslaan van tekst en het opslaan als
• Afdrukken van de tekst

Leren omgaan een eenvoudig tekenprogramma zoals Windows Paint.

Educatieve software

• Dit element is afhankelijk van de software waarover de school beschikt en/of de oefensites die de school heeft geselecteerd. Het gaat in deze leeftijdsgroep vooral om software op het gebied van rekenen, lezen en taal, eventueel ook wereld-oriënterende thema’s.

Groepswerkplan groep 6 – 7 – 8  (bovenbouw)

Hardware

• Herkennen van scan-apparatuur
• Herkennen van digitale foto- en videoapparatuur

Vaardigheden

• Om kunnen gaan met scanapparatuur of scanfunctionaliteit op kopieermachines of all-in-ones.
• Het kunnen maken van foto’s met behulp van digitale fotoapparatuur, waaronder mobiele telefoons.
• Het kunnen overzetten van foto’s en videomateriaal van digitale fotoapparatuur en mobiele telefoons naar de computer.

Leerobjecten
Leerobject tekstverwerker (zoals LibreOffice, Word, e.d.)

• Het kunnen invoegen van afbeeldingen
• Het kunnen wijzigen van afbeeldingskenmerken
• Het kunnen instellen en wijzigen van achtergronden
• Het kunnen instellen van teksteffecten zoals lettergrootte, stijl, kleur
• Het kunnen maken van opsommingen
• Kolommen
• Paginaopmaak
• Alineaopmaak
• Invoegen en gebruik van symbolen
• Invoegen van tekst
• Instellen en wijzingen voet- en kopteksten
• Instellen van paginanummers

Leerobject browser

• Gebruik van Chrome, Safari, Edge, Firefox, e.d.
• Het kunnen uitvoeren van zoekopdrachten

Leerobject webpagina’s

• Kennis van de term HTML
• Gebruik van eenvoudige HTML
• Webpagina’s
• Thema’s
• Opmaak

Educatieve software

• Dit element is afhankelijk van de software waarover de school beschikt en/of de oefensites die de school heeft geselecteerd. Voor deze leeftijdsgroep gaat het vooral om het oefenen van taal- en rekenvaardigheden en om programma’s rond wereldoriëntatie.