Jong geleerd is oud gedaan, wordt er vaak gezegd. Dat is wat opruimen betreft helemaal waar. Leer je kinderen vanaf jonge leeftijd op een leuke manier aan om hun spulletjes op te ruimen, zodat het een gewoonte wordt. Je kan hier al mee beginnen als ze peuters zijn. Als je het goed aanpakt, zullen ze het zelfs leuk vinden.
Voor veel dingen geldt: kinderen doen niet wat je zegt, ze doen wat jij doet. Laat jij rommel in huis slingeren? Dan zullen zij dat waarschijnlijk ook doen. Geef daarom het goede voorbeeld door spullen meteen op te ruimen als je er klaar mee bent. Je kinderen zullen deze gewoonte ongemerkt van je overnemen.
Zet jij je schoenen bijvoorbeeld altijd meteen netjes in de schoenenkast? Dan doen je kinderen dit waarschijnlijk ook van jongs af aan, zonder dat je er om hoeft te vragen.
Of je kinderen opruimen en huishoudelijke taken leuk vinden of er juist een hekel aan krijgen, hangt voor een groot deel van jouw houding af. Heb jij een hekel aan het huishouden en straal je dit ook uit? Dan zullen je kinderen waarschijnlijk ook niet gemotiveerd raken.
Probeer het huishouden daarom op een positieve manier aan te pakken en vermijd negatieve uitspraken over opruimen en het huishouden. Je kinderen zullen onbewust jouw positieve houding overnemen.
Ook als je jouw kinderen vraagt om op te ruimen, is het belangrijk om dit op een positieve manier te doen en niet te klagen over de rommel.
Leg je kind uit waarom opruimen belangrijk is. Volwassenen vinden een vloer vol speelgoed vaak vervelend, maar de kans is groot dat je kleintjes hier geen enkel probleem in zien. Vertel hen daarom over de voordelen van opruimen, op een manier die bij hun leeftijd past.
Enkele dingen die je kunt noemen zijn:
Benoem deze positieve punten ook als het opruimen klaar is. Bijvoorbeeld ‘zo het is weer helemaal netjes, nu hebben we lekker veel ruimte om te spelen’.
Wil jij het opruimen leuk maken voor je kinderen? Maak er dan een spelletje van. Zo krijgen ze lol in het opruimen in plaats van dat ze het als een vervelende taak zien (en jij hopelijk ook).
Wat voorbeelden van opruimspelletjes zijn:
Maak het opruimen makkelijker door alle spullen een duidelijke vaste plek te geven. Bijvoorbeeld een bak voor de auto’s, een bak voor de blokjes en weer een andere bak voor de tekenspullen. Voor kleinere kinderen kan het handig zijn om plaatjes op de bakken te plakken. Zo weet je kind precies waar hij of zij de spulletjes kan opruimen en kunnen ze ook weer makkelijk teruggevonden worden.
Zorg ervoor dat speelgoed gemakkelijk weggelegd en gepakt kan worden. Een open kast met losse bakken is hiervoor ideaal. Je kind kan dan de bak pakken waar hij of zij mee wil spelen en kan daarna de spullen snel weer in de bak doen en de bak terug in de kast schuiven.
Bij kleine kinderen kan het handig zijn om bepaald speelgoed juist weer niet op makkelijk bereikbare plekken te leggen. Stiften, spelletjes en puzzels kan je bijvoorbeeld beter wat hoger wegleggen, om te voorkomen dat er 10 puzzels tegelijk gepakt worden.
Vaak doen we veel langer over taken dan nodig is. Maak er daarom een challenge van hoeveel er opgeruimd kan worden in 5 minuten. Zet hiervoor een kookwekkertje of een timer en laat je kids aan de slag gaan. Je zal verbaasd staan van hoeveel je in 5 minuten op kan ruimen als je echt opschiet.
Speelgoed wordt snel vies en is lastig schoon te maken. Kinderen vinden het vaak leuk om zelf het speelgoed in een sopje af te wassen. Moet er echt veel schoongemaakt worden? Dan is het handiger om de vaatwasser je een handje te laten helpen.
Plaats simpelweg al het speelgoed dat vaatwasserbestendig is erin, zet de vaatwasser aan en je bent klaar. Voor kleine speelgoedjes kan je het beste de besteklade of het bestekmandje gebruiken.
Heb je geen vaatwasser? Dan kan je het speelgoed ook in een grote waszak of goed dichtgebonden kussensloop in de wasmachine doen.
Leer je kinderen aan om eerst op te ruimen voordat ze nieuw speelgoed pakken. Willen ze bijvoorbeeld met de lego gaan spelen na het kleuren? Laat ze dan eerst hun kleurspulletjes opruimen. Door dit telkens van ze te vragen, wordt het op den duur een gewoonte.
Deze tip kan je trouwens ook toepassen als het om tv kijken, tabletten of spelen achter de pc gaat. Maak er een vaste regel van dat het speelgoed eerst opgeruimd moet worden, voordat je kind hier mee begint.
Om discussies te voorkomen is het een goed idee om een vast opruimmoment te kiezen. Bijvoorbeeld net voor het eten of voordat jullie allemaal samen een boekje lezen. Zo weten je kinderen waar ze aan toe zijn en is de kans op zeuren een stuk kleiner.
Bij alles wat je van je kinderen vraagt: houd altijd rekening met hun leeftijd. Als je mensen overvraagt, raken ze gedemotiveerd en dat geldt net zo goed voor kinderen. Vraag daarom niet te veel van ze maar houd het simpel. Van een jong kind verwachten dat hij zijn kamer helemaal zelfstandig opruimt zonder iets te vergeten, is bijvoorbeeld niet realistisch. Wees hier daarom zacht in en help waar nodig.
Kinderen genieten ervan als je dingen samen met ze doet. Het gaat dan vaak niet eens om te activiteit zelf. Zolang papa of mama meedoet, zijn allerlei dingen leuk, inclusief opruimen. Ruim daarom ook samen op of doe bijvoorbeeld mee met de 5 minute challenge. Plezier gegarandeerd.
Soms is het een enorme chaos en wil je alles snel aan kant hebben. Op zo’n moment kan het handiger zijn om gewoon even zelf op te ruimen. Dat blijft vaak toch het snelst en je voorkomt zo een stressvolle situatie. Stress en opruimen combineren is namelijk geen goed idee, omdat je kinderen er hierdoor een hekel aan zullen krijgen. Ook als je kind een keertje moe is of bijvoorbeeld heel graag met een vriendje naar buiten wil, kan het geen kwaad om gewoon zelf even op te ruimen.
Je hoeft zeker niet bang te zijn dat je kind hierdoor verwend raakt. Want zoals je eerder in dit artikel al las: kinderen doen niet wat je zegt, ze doen wat jij doet. Als jij hen het voorbeeld geeft van lief zijn voor elkaar, rekening houden met elkaar en behulpzaam zijn, zullen ze deze eigenschappen ook van je overnemen.
Je kinderen telkens belonen als ze iets goed doen, is niet verstandig. Je loopt hiermee namelijk het risico dat de beloning hun belangrijkste motivatie wordt en dat belemmert hun intrinsieke motivatie. Het is daarom niet aan te raden om standaard een beloning te geven voor het opruimen.
Af en toe een beloning kan echter geen kwaad. Als ze goed hun best hebben gedaan, is het leuk om hen achteraf te verrassen met bijvoorbeeld een leuke activiteit, een ijsje of een zakcentje.
