Misschien komt het ook wel vaak aan bod bij jou binnen het bedrijf. Een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) klinkt voor veel ondernemers als een verplichte taak. Toch kan een goed uitgevoerde RI&E juist enorm veel waarde toevoegen aan je organisatie. Want sta je altijd bewust stil bij de risico’s binnen je bedrijf? Dan bescherm je niet alleen je medewerkers, maar verbeter je ook processen. Ook verminder je ziekteverzuim en voorkom je hoge kosten door ongevallen. Het draait niet alleen om voldoen aan wetgeving. Het gaat vooral om investeren in veiligheid en continuïteit. En dat komt de kwaliteit van je bedrijf alleen maar ten goede. Het is dus de hoogste tijd om hier wat meer over te weten te komen.
Laten we maar bij het begin beginnen. Wat is een RI&E? Een RI&E is een uitgebreide analyse van alle mogelijke risico’s op de werkvloer. En dat is op het gebied van fysieke en mentale risico’s. Denk aan gevaarlijke machines, een slechte werkhouding, maar ook hoge werkdruk of pestgedrag. Er worden dus de nodige risico's in kaart gebracht. Ook wordt er een plan van aanpak opgesteld. Welke maatregelen worden er bijvoorbeeld genomen om deze risico’s te beperken? Zo vormt de RI&E de basis voor een veilig werkklimaat. En dat is natuurlijk altijd een erg prettige gedachte.
Het belang van een goede RI&E gaat verder dan voldoen aan de wet. Bedrijven die investeren in veiligheid:
â— Tonen maatschappelijke betrokkenheid
â— Versterken hun reputatie
â— Bouwen aan het vertrouwen van hun medewerkers
Een veilige werkomgeving leidt tot meer werkplezier en minder verloop. Maar je kunt ook denken aan een hogere productiviteit. Ook toont onderzoek meer en meer aan dat bedrijven met een goed veiligheidsbeleid minder kosten hebben door ziekteverzuim en ongevallen. De RI&E is daarmee niet alleen een verplicht document. Het is een strategische keuze voor groei en succes.
De verplichting van RI&E is vastgelegd in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet). Iedere werkgever, met of zonder personeel, moet beschikken over een actuele RI&E. Maar ook een plan van aanpak is verplicht. Hierin staat hoe de geïnventariseerde risico’s worden aangepakt. Voor bedrijven met maximaal 40 uur arbeid per week door medewerkers gelden soms versoepelde regels. Je kunt dan denken aan bijvoorbeeld zzp’ers met incidentele hulp. Toch blijft het essentieel om veiligheid serieus te nemen: bij een controle van de Inspectie SZW moet je de RI&E kunnen tonen.
Ondanks de verplichting maken veel organisaties fouten bij het uitvoeren van een RI&E. Veelvoorkomende problemen zijn:
1. Verouderde documenten
2. Onvolledige inventarisaties
3. Een plan van aanpak dat niet wordt uitgevoerd
Ook zien we dat sommige bedrijven de RI&E afvinken zonder echte betrokkenheid van medewerkers. Hierdoor wordt de werkvloer niet daadwerkelijk veiliger. Een goede RI&E vraagt om regelmatige actualisatie, echte betrokkenheid en het vertalen van plannen naar praktische maatregelen in de dagelijkse praktijk.
De waarde van een RI&E wordt veel groter als je medewerkers actief betrekt bij het proces. Zij kennen de risico’s op de werkvloer immers het beste. Door samen risico’s in kaart te brengen, verhoog je het veiligheidsbewustzijn en creëer je draagvlak voor maatregelen. Medewerkers voelen zich serieus genomen en zullen eerder meedenken over verbeteringen. Workshops, toolbox-meetings of open gesprekken kunnen goede manieren zijn om betrokkenheid te organiseren.
Een RI&E moet geen losstaand project zijn. Het moet onderdeel zijn van de bedrijfscultuur. Veiligheid moet een vast gespreksonderwerp zijn binnen vergaderingen en werkoverleggen. Door regelmatig aandacht te besteden aan risico’s, successen te vieren bij verbeteringen en nieuwe risico’s meteen bespreekbaar te maken, bouw je aan een cultuur waarin iedereen zich verantwoordelijk voelt voor een veilige werkplek. Zo wordt veiligheid vanzelfsprekend en hoef je minder te sturen op regels en controle.
Om het meeste uit je RI&E te halen, is het belangrijk om verder te kijken dan alleen de gevaren. Het biedt namelijk ook kansen. Wanneer je samen met je team kijkt naar de risico’s, komen er vaak ook kansen naar voren om dingen beter te doen. Een veilige werkomgeving zorgt ervoor dat medewerkers zich beter voelen. Dat heeft vaak dan weer een positief effect op hun productiviteit. Zo wordt de RI&E niet alleen iets wat je moet doen, maar ook iets waar je bedrijf uiteindelijk sterker van wordt. Het is een kans om verder te kijken dan alleen de regels en echt te investeren in een gezonde werkplek voor de toekomst.
Een RI&E is geen eenmalige actie. Zodra er veranderingen zijn binnen het bedrijf — nieuwe machines, andere processen of verhuizingen — moet de RI&E worden aangepast. Ook zonder grote veranderingen is het verstandig om minstens één keer per drie jaar de RI&E opnieuw te evalueren. Dit voorkomt dat oude risico’s over het hoofd worden gezien. Ook zorgt het ervoor dat je altijd voldoet aan de wettelijke eisen. Regelmatige actualisatie houdt je organisatie scherp en up-to-date.
Door serieus werk te maken van de RI&E pluk je ook op lange termijn de vruchten. Je bouwt aan een organisatie waarin veiligheid, gezondheid en welzijn centraal staan. Dit leidt tot:
1. Hogere medewerkerstevredenheid
2. Minder verloop
3. Lagere verzuimkosten
4. Een betere reputatie richting klanten en partners
Bovendien vergroot het je kansen bij aanbestedingen of certificeringen: een aantoonbaar veilig werkklimaat is steeds vaker een belangrijke eis.
Wil je van de RI&E een waardevol onderdeel van je organisatie maken? Zorg dan voor een actuele, praktische en gedragen aanpak. Besteed aandacht aan voorlichting, betrek medewerkers actief en maak veiligheid een terugkerend thema binnen je bedrijf. Zie de RI&E niet als verplicht nummer, maar als kans om te bouwen aan een sterke, gezonde en toekomstbestendige organisatie. Je hebt het dus goed gelezen. Een goed uitgevoerde RI&E is geen last, maar een investering waar je elke dag opnieuw de vruchten van plukt. Breng dit onderwerp dus ook op korte termijn een keer aan bod binnen je bedrijf en onderneem op korte termijn de nodige stappen. Ook voor jouw bedrijf is dit zeker geen overbodige luxe om mee aan de slag te gaan.
