Ongeveer zes procent van de volwassenen heeft last van het restless legs syndroom. Bij vrouwen komt het gemiddeld anderhalf keer vaker voor dan bij mannen. Het restless legs syndrome kan ontstaan op elke leeftijd, maar het komt vaker voor bij oudere mensen. In ongeveer vijftig procent van de gevallen komt deze aandoening ook voor bij andere familieleden, waardoor het erop lijkt dat er (in een deel van de gevallen) sprake is van een genetische aanleg.
Het is niet helemaal duidelijk wat de precieze oorzaak is van het restless legs syndrome. Wel weten we dat personen met bepaalde aandoeningen een grotere kans lopen om RLS te krijgen, waardoor we ervan uit kunnen gaan dat deze aandoeningen dit syndroom veroorzaken. Ook zijn de klachten van RLS bij personen met deze aandoeningen vaak heviger dan bij personen die geen van deze aandoeningen hebben. Het gaat hierbij om de ziekte van Parkinson, insomnia, epilepsie, schildklierproblemen, stoornissen in de nierfunctie en een ijzertekort. Daarnaast komt het restless legs syndrome vaker voor bij zwangere voruwen en personen die bepaalde medicijnen gebruiken.
De aandoening kan (deels) erfelijk bepaald zijn bij sommige patiënten. Ook lijkt het erop dat een verstoring van de ijzerstofwisseling en de dopaminestofwisseling een rol speelt bij het ontstaan van deze ziekte. Dopamine is een stofje dat een belangrijke rol speelt bij de overdracht van signalen tussen de zenuwcellen. Bij verschillende patiënten is daarom geprobeerd om het tekort aan dopamine te verhelpen. Dit helpt wel om de klachten te verminderen, maar het neemt niet alle klachten weg. Het lijkt er daarom op dat er niet alleen sprake is van een verstoring in de dopaminestofwisseling, maar dat er ook iets anders aan de hand is.
Er is een ding wat de ziekte van Parkinson, insomnia en epilepsie allemaal gemeenschappelijk hebben. De oorzaak van al deze aandoeningen is te vinden in een fout in het doorgeven van signalen. Dit wordt gedaan door neurotransmitters. Aan de hand van deze informatie is er onderzoek gedaan naar mogelijke afwijkingen op het gebied van neurotransmitters bij personen met het restless leg syndrome. Er zijn MRI scans gemaakt van patiënten en hieruit is gebleken dat personen met RLS een opvallend hoge hoeveelheid glutamaat in hun lichaam hebben. Dit is een neurotransmitter die een grote rol speelt bij alertheid, de mate van bewustzijn en het regelen van de slaap. Ook heeft deze stof invloeg op je geheugen en het vermogen om nieuwe dingen aan te leren.
Vervolgens werd er een onderzoek uitgevoerd waarin werd onderzocht of er bij mensen met RLS een verband is tussen de hoeveelheid glutamaat en de hoeveelheid slaap. Hieruit is gebleken dat de patiënt minder slaapt als de hoeveelheid glutamaat hoger is. Dit onderzoek is eveneens uitgevoerd bij personen die geen RLS hebben en bij hen bleek er geen verband te bestaan tussen de hoeveelheid glutamaat en de hoeveelheid slaap. Het lijkt er dus op dat een verhoogde afgifte van glutamaat een rol speelt bij het restless legs syndrome. Dit zorgt waarschijnlijk gedeeltelijk voor de slaapproblemen.
Bij het restless legs syndrome heb je last van tintelingen in de benen, voornamelijk wanneer je in rust bent. Dit gaat samen met een onweerstaanbare bewegingsdrang. Zodra je de benen beweegt, nemen de klachten vrijwel direct af. Over het algemeen zijn de klachten 's avonds en 's nachts erger dan overdag. De tintelingen kunnen zich soms ook in de armen voordoen. Verder heb je bij het restless legs syndrome ook last van slaapproblemen. De symptomen van RLS komen deels overeen met andere zenuwaandoeningen, zoals diabetes type 2. Toch is er zeker wel een duidelijk verschil te merken in de verschijnselen die optreden bij deze aandoeningen.
Als gevolg van de slaapproblemen, kan een persoon met het restless leg syndrome 's nachts veel uit bed komen of de slaap uitstellen. Dit leidt tot extreme slaperigheid overdag en dit kan weer van invloed zijn op de levensstijl. Aangezien een persoon met RLS vaak moe is, zal hij of zij minder activiteiten ondernemen. Het restless leg syndrome is een redelijk onschuldige aandoening die niet gepaard gaat met pijn, maar kan uiteindelijk wel veel problemen met zich meebrengen.
Als je het restless legs syndrome hebt, is het belangrijk dat je zorgt voor een gezonde slaap. Zo kun je de slaapproblemen verminderen en zul je 's nachts minder last hebben van de tintelingen. Je kunt je slaap verbeteren door te zorgen voor een dagelijks slaapritme. Ga dus op vaste tijden naar bed en sta ook op vaste tijden weer op. Doe dit ook als je 's nachts niet geslapen hebt. Verder is het belangrijk dat je niet teveel slaapt. Blijf 's ochtends dus niet te lang in je bed liggen. Ben je overdag erg vermoeid? Slaap dan niet meer dan een half uurtje, zodat je 's nachts nog goed kunt slapen.
Het kan ook helpen om je slaapkamer op te ruimen, want dit geeft je mentale rust. Doe ook niets anders in je slaapkamer dan slapen (bijvoorbeeld televisie kijken). Ook is het belangrijk om in een goed donkere kamer te slapen. Schaf eventueel nieuwe gordijnen aan die helemaal geen licht binnen laten of slaap met een slaapmasker op. Zet overdag of 's nachts even een raampje open, zodat je in frisse lucht slaap. Maak het ook niet te warm in je slaapkamer. Verder kun je beter niet gaan slapen meet een te volle of lege maag. Het beste is om ongeveer één of twee uur voor het slapen gaan nog een kleine gezonde snack te eten. Drink ook niet teveel voordat je gaat slapen, aangezien je dan waarschijnlijk 's nachts naar het toilet moet. Alcohol kan je ook wakker houden, dus drink dit niet te vaak.
Voordat je gaat slapen is het goed om eerst helemaal tot rust te komen. Ga niet intensief bewegen voordat je gaat slapen, want dit houd je 's nachts wakker. Ook is het geen goed idee om te gaan piekeren, dus probeer wel een activiteit te doen. Doe iets waardoor je meer ontspant, zoals een boek lezen, muziek luisteren, yoga of meditatie. Televisie kijken vlak voor het slapen gaan is vaak ook niet goed voor je nachtrust, omdat het licht van het beeldscherm te fel is. Hetzelfde geldt voor een smartphone of laptop.
Je kunt de klachten van het restless legs syndrome ook verminderen door te leven met een gezonde levensstijl (dit is sowieso goed voor het lichaam en kan ook andere aandoeningen voorkomen). Probeer zo gezond mogelijk te eten en eet regelmatig. Cafeïnehoudende dranken (koffie, thee en sommige soorten frisdrank) kun je het beste vermijden, aangezien dit ervoor zorgt dat je minder goed slaapt. Zorg dagelijks voor voldoende lichaamsbeweging, maar sport ook niet te intensief en niet in de avond. Stop ook met roken en probeer minder alcohol te drinken. Als je supplementen gebruikt, is het aan te raden om dit met je huisarts te bespreken. Sommige supplementen kunnen de klachten namelijk verergeren.
Het kan ook helpen om zo nu en dan een massage te nemen en dagelijks te mediteren of aan yoga te doen. Soms helpt warme of koude compressen ook tegen de klachten. Daarnaast lijkt het erop dat negatieve gevoelens (en voornamelijk piekeren) de symptomen kunnen verergeren. Daarom is het goed om afleiding te zoeken en acitviteiten te ondernemen.
Als de bovenstaande adviezen niet of niet voldoende werken, kun je ervoor kiezen om medicijnen te gebruiken. De huisarts kan je hierover adviseren. Indien je ook last hebt van een ijzertekort, kan het helpen om een ijzersupplement in te nemen. Verder zal de arts ook onderzoeken of je wellicht medicijnen gebruikt die klachten zouden kunnen verergeren. Ook kan hij je medicijnen voorschrijven voor het restless legs syndrome. Deze medicijnen leiden helaas niet tot genezing, maar helpen wel om de klachten te verminderen.
