Spit rug is eigenlijk een verzamelnaam voor allerlei verschillende aspecifieke rugklachten. Met aspecifiek wordt bedoeld dat er geen directe oorzaak voor de rugklachten te vinden is. Een spit rug wordt ook wel lage rugpijn of lumbago genoemd. Ongeveer zeven procent van de Nederlandse bevolking krijgt eens in zijn of haar leven te maken met deze rugklachten. Meestal komen de klachten vaker terug.
Een spit rug ontstaat meestal door een combinatie van meerdere factoren. In ieder geval is er sprake van een verminderd functioneren van de gewichtsketen van de lag rug. Overbelasting van de rug is een veelvoorkomende risicofactor van een spit rug. Je kunt de rug overbelasten door werk, spanning of autorijden. Ook is het mogelijk dat de rug overbelast raak door het (langdurig) verkeerd bewegen. Ook kan een spit rug ontstaat door een plotselinge, verkeerde beweging waarbij de rug gebogen of gedraaid wordt.
Stress en een slechte lichamelijke conditie zijn andere risicofactoren van een spit rug. Verder is het mogelijk dat je een spit rug krijgt als gevolg van het verrichten van zwaar werk terwijl je ongetraind bent. Indien je een hernia hebt in de (lage) rug, kan dit eveneens een spit rug tot gevolg hebben.
Verder kunnen andere aandoeningen het risico op een spit rug verhogen, zoals artrose of osteofytvorming aan de eindplaten. Een versmalling van de tussenwervelschijf kan tevens een risicofactor zijn voor een spit rug.
Het meest kenmerkende symptoom van een spit rug is een hevige, acute pijn in de lage onderrug. Hierbij gaat het meestal om een stekende of schietende pijn. Deze pijn kan plotseling ontstaan na een bepaalde beweging, maar het is ook mogelijk dat je hier ’s ochtends mee wakker wordt. Het bewegen van de onderrug gaat gepaard met hevige pijnscheuten en het voelt als de onderrug op slot zit.
Ook treedt er bij een spit rug vaak een verstijfd gevoel op in de lage rug. In combinatie met de pijnscheuten die optreden als je de onderrug beweegt, zorgt een spit rug voor een beperking in de beweging. De pijn kan ook uitstralen in de billen of bovenbenen. Bij een spit rug is het verder vaak pijnlijk om langdurig te zitten.
Indien je met lage rugklachten naar de huisarts gaat, zal hij of zij eerst een aantal vragen stellen om andere aandoeningen (bijvoorbeeld een hernia) uit te sluiten. De arts zal je vragen wanneer de klachten zijn begonnen, de locatie van de pijn en of de pijn uitstraalt naar andere delen van het lichaam. Verder zal de arts een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hij of zij onderzoekt waar de exacte plaats van de pijn zit, welke bewegingen de pijn uitlokken en de arts kijkt naar hoe je loopt.
Indien de pijn zich voordoet in de lage rug en de huisarts geen andere oorzaken kan vinden, zal hij of zij de diagnose spit rug of lage rugpijn stellen.
Over het algemeen verdwijnen de klachten van een spit rug meestal weer vanzelf binnen enkele dagen tot twee weken. Het is belangrijk dat je blijft bewegen ondanks de pijn, aangezien het herstel hierdoor wordt bevorderd. Als je niet in beweging blijft, zal de rug ook sneller stijf worden en hierdoor zal de pijn toenemen. Is het te pijnlijk om te blijven bewegen? Neem dan eventueel pijnstillers, zodat je toch kunt bewegen. Rugspierversterkende oefeningen kunnen eveneens helpen om sneller te herstellen van een spit rug.
Verder is het belangrijk dat je oppast met het tillen van zware dingen. Hierdoor kan de onderrug namelijk nog meer overbelast raken. Til zware dingen vanuit je benen en niet vanuit je rug (houd je rug recht en ga op je hurken zitten om iets van de grond te pakken). Ook dien je te letten op je lichaamshouding: zorg ervoor dat je de rug recht houdt. Het is aan te raden om regelmatig van houding te verwisselen (staan en zitten afwisselen), zodat de rug niet stijf wordt en meer pijn gaat doen.
Houden de klachten langer aan dan zes weken of heb je regelmatig last van een spit rug? In dat geval is het aan te raden om opnieuw langs je huisarts te gaan. Hij of zij kan dan nogmaals onderzoeken of er toch geen oorzaak te vinden is voor de klachten aan de lage rug.
Ook als de pijn je echt teveel wordt en je al verschillende dingen hebt geprobeerd om dit te verminderen, kun je het beste contact opnemen met een arts. Verder is het belangrijk om langs een arts te gaan indien je minder kracht hebt in een been, de pijn verder uitstraalt dan de knieën of je last hebt van een tintelend, doof of branderig gevoel in één van de benen of voeten. Neem tevens contact op met de huisarts als je problemen krijgt met plassen.
Om het herstel van een spit rug te bevorderen kan fysiotherapie een aanrader zijn. Een fysiotherapeut kan je helpen met het aanleren van een goede lichaamshouding. Ook kan de fysiotherapeut je een aantal rugspierversterkende oefeningen aanleren, waardoor het herstel wordt bevorderd en/of het opnieuw krijgen van spit kan worden voorkomen.
Indien je eerder een spit rug hebt gehad, is de kans groter dat je dit opnieuw krijgt. Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om het opnieuw krijgen van een spit rug te voorkomen. Je kunt uiteraard ook rekening houden met deze punten als je nog nooit een spit rug hebt gehad, maar de kans hierop wel wilt verkleinen.
Belangrijk is om in ieder geval voldoende te bewegen en je lichaam in een goede conditie te houden. Verder is een goede lichaamshouding en een ontspannen rug van belang. Til zware spullen vanuit de benen en met een rechte rug. Til en draai niet tegelijkertijd, want hierdoor kan de pijn er ineens inschieten. Wissel ook regelmatig van houding (staan, zitten, lopen).
Daarnaast zijn er bepaalde oefeningen die je kunt doen om de rugspieren te versterken, waardoor de kans op een spit rug kleiner wordt. Een spit rug kun je daarnaast ook voorkomen door stress zoveel mogelijk te vermijden.