Het Toxic Shock Syndrome is een reactie op bepaalde bacteriële toxinen. Verschillende factoren kunnen deze ziekte veroorzaken, maar het gebruik van tampons is een van de bekendste oorzaken. Het aantal jonge vrouwen met deze aandoening steeg sterk aan het einde van de jaren zeventig en dit werd in verband gebracht met het gebruik van superabsorberende tampons. Deze tampons zijn toen uit de handel genomen en het aantal gevallen is vervolgens weer sterk gedaald.
Nog steeds is het zo dat de het Toxic Shock Syndrome in de meeste gevallen ontstaat als gevolg van het gebruik van tampons. Er zijn echter ook andere factoren die de ziekte kunnen veroorzaken, waardoor het ook kan voorkomen bij oudere vrouwen, mannen of kinderen. De aandoening treedt acuut op en heeft meestal een ernstig verloop, waardoor een spoedeisende behandeling noodzakelijk is. Het is daarom belangrijk dat je de symptomen kunt herkennen en direct een arts raadpleegt als deze symptomen zich voordoen.
In de meeste gevallen wordt het Toxic Shock Syndrome veroorzaakt door de bacterie stafylococcus aureus. Bij veel mensen komt deze bacterie al voor op de huid en in de neus en normaal gesproken is dit ook onschuldig. Er zijn echter verschillende aandoeningen die kunnen worden veroorzaakt door deze bacterie, zoals krentenbaard, cellutlitis, puisten, longontsteking en bloedvergifting.
Daarnaast is deze bacterie dus ook vaak de veroorzaker van de tamponziekte. Als een vrouw een tampon langdurig inhoudt, kan de bacterie giftige stoffen (toxinen) gaan produceren. Deze toxinen kunnen vervolgens in de bloedbaan terechtkomen en we spreken dan van het Toxic Shock Syndrome.
Zoals eerder genoemd is het ook mogelijk dat de aandoening door andere factoren ontstaat. Indien er beschadigingen zijn ontstaan in de huid of de slijmvliezen kunnen de toxinen van de bacterie via deze verwondingen in de bloedbaan terechtkomen. Het is ook mogelijk dat de tamponziekte wordt veroorzaakt door de bacterie streptococcus pyogenes. Veel mensen dragen deze bacterie met zich mee, maar bij het binnendringen in de bloedbaan via een wond kan dit eveneens het Toxic Shock Syndrome veroorzaken.
Bij het Toxic Shock Syndrome ontwikkelen de verschijnselen zich plotseling. De eerste symptomen die optreden bij het Toxic Shock Syndrome zijn koorts, rillingen, diarree en overgeven. Ook is er vaak sprake van een ziek gevoel en spierpijn. Vervolgens ontstaat er binnen 24 tot 24 uur een rode, vlekkerige huiduitslag op de armen, de benen, in het gezicht en op de rest van het lichaam. Deze uitslag komt met name voor op de handpalmen en de voetzolen. Daarnaast zal de bloeddruk dalen, waardoor de persoon in kwestie snel duizelig wordt (bijvoorbeeld bij het opstaan). Iemand kan daarnaast ook last krijgen van hartkloppingen.
Het Toxic Shock Syndrome kan daarnaast leiden tot problemen met oriënteren of verwarring. In een latere fase kan iemand ook last krijgen van slaperigheid of juist onrustig gedrag. Deze symptomen kunnen verergeren, waardoor de patiënt een shock krijgt. Als gevolg hiervan kan de functie van nieren verslechteren. Ongeveer tien dagen na het optreden van de eerste symptomen zullen de handpalmen en de voetzolen vervellen. In ongeveer drie procent van de gevallen is het Toxic Shock Syndrome dodelijk.
Indien je de bovenstaande klachten herkent, is het belangrijk om direct contact op te nemen met een arts. Zit je in je menstruatieperiode of ben je hier net uit en heb je tampons gebruikt? In dat geval is het nog belangrijk om een arts te raadplegen. Verwijder wel eerst de tampon voordat je een arts belt. Vertel de arts wat de klachten zijn, hoe lang je hier al last van hebt en wanneer je menstruatie is begonnen. De behandelend arts zal een diagnose stellen aan de hand van de symptomen die optreden. Er is namelijk geen onderzoek waarmee de diagnose Toxic Shock Syndrome kan worden gesteld. In sommige gevallen zal de arts wel een bloedonderzoek uitvoeren om andere aandoeningen uit te sluiten.
Indien de arts heeft vastgesteld dat het inderdaad om het Toxic Shock Syndrome gaat, is moet je naar het ziekenhuis. Als de ziekte is ontstaan door tampongebruik en de tampon nog niet is verwijderd, dient dat direct te worden gedaan. Op die manier wordt de broeiplaats van de bacterie namelijk weggehaald. Vervolgens zul je antibiotica krijgen om de bacterie tegen te gaan. Als de bloeddruk niet in orde is, kan de arts medicijnen geven om de bloeddruk goed te houden of te verhogen.
Als wordt vermoedt dat de patiënt in shock raakt, zullen de verplegers van de intensivecareafdeling het overnemen. De shock zal worden bestreden door middel van het toedienen van zuurstof. Ook is het belangrijk dat er niet nog een ziekte ontstaat als gevolg van deze aanodening, zoals schadee aann de nieren of een shocklong. Daarom moet de patiënt goed in de gaten worden gehouden.
Jonge vrouwen kunnen de kans op het Toxic Shock Syndrome verkleinen door geen of minder tampons te gebruiken op het moment dat het bloedverlies zeer gering is. Als je echter eerder al een aandoening hebt gekregen door de staphylokokkus aureus bacterie is het verstandig om helemaal geen tampons te gebruiken. Dit geldt uiteraard ook voor vrouwen die al een keer de tamponziekte hebben gehad. Zij lopen ook dertig procent kans om de ziekte weer op te lopen. In plaats van tampons kun je gebruikmaken van maandverband. Gebruik je toch liever tampons? In dat geval kun je ook af en toe afwisselen met maandverband of bijvoorbeeld 's nachts maandverband gebruiken.
Het beste is ook om niet te kiezen voor tampons die superabsorberend zijn. Het lastige hierbij is dat per merk verschilt hoe absorberend een 'super' of een 'normaal' tampon is. In ieder geval kun je beter kiezen voor de normale tampons. Als je merkt dat het moeilijk is om een tampon uit de vagina te verwijderen (of dat hij droog is), weet je dat je ook met tampons toekunt die minder absorberend zijn.
Naast mensen die gevoelig zijn voor de staphylokokkus aureus bacterie lopen ook mensen met een verlaagde weerstand een hoger risico lopen om het Toxic Shock Syndrome te krijgen. Het wordt hen daarom ook aangeraden om zo min mogelijk gebruik te maken van tampons.
Als je er toch voor kiest om tampons te blijvenn gebruiken, is het aan te raden om erop te letten dat de tampon niet besmet raakt tijdens het inbrengen. De bacterie kan zich op de vingers bevinden en deze kans is nog groter wanneer er wondjes of zweertjes op de vingers aanwezig zijn. In het laatste geval kun je dus het beste geen gebruikmaken van tampons totdat het wondje of zweertje dicht is gegroeid.
