Normaal gesproken ligt de duur van een normale menstruatiecyclus tussen de 21 en de 42 dagen. Het bloedverlies tijdens de menstruatie duurt in de meeste gevallen tussen de één en de zeven dagen. Gemiddeld verlies je tijdens een menstruatie ongeveer vijftig milliliter bloed, maar dit kan per individu sterk verschillen.
Menstruatiebloed bestaat uit verdikt slijmvlies van de baarmoeder. Tijdens een menstruatiecyclus rijpt er een eicel in de eierstok en daarnaast wordt ook het slijmvlies van de baarmoeder steeds dikker. Het lichaam bereidt zich hiermee voor op innesteling van een eventuele bevruchte eicel (een zwangerschap). Indien er geen bevruchting plaatsvindt na de eisprong, zal het verdikte slijmvlies van de baarmoeder worden afgestoten. Dit verlaat het lichaam in de vorm van menstruatiebloed.
Vaginaal bloed tijdens de menstruatie is dus heel normaal, maar het kan zo zijn dat er vaginale bloedingen optreden op andere tijdstippen. In dat geval spreken we dus van een tussentijdse bloeding.
Een tussentijdse bloeding kan ontstaan door verschillende factoren. In ongeveer vijftig procent van de gevallen wordt er echter geen oorzaak voor gevonden. Indien het tussentijds bloedverlies op vaste dagen plaatsvindt, is er meestal sprake van schommelingen in de hoeveelheid hormonen in het bloed. De hormonen oestrogeen en progestageen werken dan minder regelmatig. Vaak gaat dit vanzelf weer over en het kan verder ook geen kwaad.
Heb je last van tussentijdse bloedingen op wisselende dagen? Dit kan worden veroorzaakt door bijwerkingen van medicijnen, zoals het gebruik van corticosteroïden of het gebruik van de anticonceptiepil in combinatie met roken. Verder kan een hormoonspiraaltje tussentijds bloedverlies veroorzaken en dan met name in de eerste maanden na de plaatsing.
Daarnaast is van een aantal aandoeningen bekend dat ze gepaard kunnen gaan met tussentijdse bloedingen op wisselende dagen, zoals een ontsteking van de baarmoedermond (bijvoorbeeld chlamydia) of een afwijking aan de baarmoedermond of -holte (bijvoorbeeld een poliep). Ook kunnen afwijkende cellen die in het voorstadium van baarmoederhalskanker of bij baarmoederhalskanker in het lichaam aanwezig kunnen zijn een tussentijdse bloeding veroorzaken.
Indien je last hebt van een tussentijdse bloeding na de geslachtsgemeenschap, wordt dit ook wel een contactbloeding genoemd. De bloeding kan direct na de geslachtsgemeenschap optreden, maar ook pas enkele uren hierna. Soms gaat het om slechts een paar druppels, maar in andere gevallen is het bloedverlies vergelijkbaar met een hevige menstruatie.
Er zijn verschillende factoren die kunnen leiden tot een tussentijdse bloeding na de geslachtsgemeenschap. Veel vrouwen bloeden tijdens hun ontmaagding, aangezien het maagdenvlies – het randje aan het begin van de vagina – dan iets kan inscheuren. Ook kan het zo zijn dat de binnenzijde van de baarmoedermond tijdens de geslachtsgemeenschap aan de buitenzijde komt te liggen, ook wel ectropion. Dit is normaal in de vruchtbare periode en niet gevaarlijk.
Het kan ook zo zijn dat een wondje in de vagina een tussentijdse bloeding na de geslachtsgemeenschap veroorzaakt. Verder kan de bloeding optreden als gevolg van ontsteking of een afwijking aan de baarmoedermond of de aanwezigheid van afwijkende cellen.
Indien je langer dan een jaar geen menstruatie hebt gehad, weet je dat je in de overgang zit. Als je daarna toch weer vaginaal bloed verliest, spreken we van een tussentijdse bloeding na de overgang. Aangezien de baarmoeder, de baarmoederhals en de vagina na de overgang wat droger, dunner en kwetsbaarder zijn, kunnen er eerder tussentijdse bloedingen ontstaan.
Daarnaast kan de tussentijdse bloeding ontstaan als gevolg van een afwijking of een ontsteking aan de baarmoedermond- of holte. Ook is het mogelijk dat afwijkende cellen ervoor zorgen dat er tussentijds bloedverlies optreedt. In ongeveer tien procent van de gevallen wordt bloedverlies na de overgang veroorzaakt door baarmoederhalskanker of kanker van de baarmoederholte.
Indien je vaker last hebt van een tussentijdse bloeding, is het aan te raden om bij te houden op wanneer je last hebt van dit bloedverlies. Houd niet alleen de dagen en tijden bij, maar ook eventueel gebruik van medicijnen en of de bloedingen optreden tijdens of na de geslachtsgemeenschap. Als je deze gegevens goed bijhoudt, kan de oorzaak gemakkelijker worden achterhaald.
In veel gevallen zijn hormonale schommelingen de oorzaak van tussentijds vaginaal bloedverlies en kan het verder geen kwaad. Indien je hier veel last van hebt, kun je ervoor kiezen om de anticonceptiepil te gebruiken (als je die nog niet gebruikt). Mocht je wel al een anticonceptiepil gebruiken, dan kun je ervoor kiezen om te wisselen naar een ander merk of soort.
Als je veel of gedurende langere tijd bloed verliest, is het aan te raden om ervoor te zorgen dat je meer ijzer binnenkrijgt via je voeding. Je verlaagt dan de kans op bloedarmoede.
Indien het bloedverlies langer aanhoudt dan drie maanden, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Krijg je last van klachten die kenmerkend zijn voor bloedarmoede? In dat geval kun je ook het beste langs een arts gaan. Verder is het belangrijk om contact op te nemen met je huisarts indien de tussentijdse bloedingen optreden na het vrijen of na de overgang.
Gaan de tussentijdse bloedingen gepaard met pijn of wordt het bloedverlies steeds meer? Neem dan ook contact op met een arts. Doe dit eveneens indien jij of je partner wisselende seksuele contacten hebt, aangezien het risico op een soa dan hoger is.
Aan de hand van je medische voorgeschiedenis en jouw verhaal over de symptomen, kan de huisarts vaststellen of het inderdaad om tussentijds bloedverlies gaat. Indien je hebt bijgehouden wanneer de bloedingen optreden, kan de arts bepaalde oorzaken uitsluiten.
De behandelend arts zal ook een lichamelijk onderzoek uitvoeren, waarbij hij of zij inspecteert of er sprake is van afwijkingen in de vagina en/of baarmoedermond en -holte. Hierbij wordt de vagina geopend met een eendenbek (speculum), zodat de arts de binnenkant kan bekijken. Door middel van het lichamelijke onderzoek kan de arts direct al zien of er sprake is van een afwijking en een indruk krijgen van de ligging en de gevoeligheid van de baarmoeder en de eierstokken.
Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de behandelend arts ook direct een uitstrijkje afnemen. Hiermee kan direct worden gekeken of je wellicht chlamydia hebt. Ook kan de arts een stukje weefsel (biopt) wegnemen. Dit kan vervolgens onder de microscoop worden onderzocht. De arts kan daarnaast het slijmvlies de baarmoeder beter in beeld brengen met een inwendige echo. In andere gevallen wordt er gekozen voor een waterecho, waarbij er met een slangetje water in de baarmoeder wordt gebracht.
Verder kunnen aanvullende onderzoeken meer duidelijkheid geven over de oorzaak van het tussentijds bloedverlies, zoals een diagnostische curettage, een echoscopie, een colposcopie en een hysteroscopie. Ook wordt er vaak voor gekozen om een zwangerschapstest te doen om een (buitenbaarmoederlijke) zwangerschap of een miskraam uit te sluiten.
Bij tussentijdse bloedingen kan het dus helpen om de anticonceptiepil te gaan gebruiken. Als het tussentijds bloedverlies hierdoor stopt, kun je de pil ongeveer drie tot zes maanden blijven gebruiken en daarna kijken hoe het gaat zonder pil. Gebruik je de anticonceptiepil al? Soms kan het helpen om over te stappen op een andere anticonceptiepil. Naast de anticonceptiepil kan een spiraaltje dat hormonen bevat eventueel de klachten verminderen. Een arts kan je ook hormonen of antibiotica voorschrijven.
