Voetschimmel is een infectie aan de huid die wordt veroorzaakt door schimmels. De schimmels die deze aandoening veroorzaken worden ook wel dermatofyten genoemd. De hoornlaag van de opperhuid wordt door deze schimmels aangetast en dit zorgt voor een ontsteking. Als gevolg hiervan ontstaat er een huidafwijking, waarbij de huid gaat schilferen en er kloofjes tussen de tenen ontstaan. Verder ontstaan er ook blaasjes aan de voetzolen die meestal jeuken. De nagels van de tenen kunnen eveneens worden aangetast door de voetschimmel en het is ook mogelijk dat er een rode, schilferende huiduitslag ontstaan aan de voetranden.
Ongeveer tien procent van de bevolking lijdt aan voetschimmel en bij volwassen mannen ligt dit percentage zelfs op twintig procent. Het is ook mogelijk dat de schimmels die voetschimmel veroorzaken andere delen van de huid infecteren. In dat geval spreken we meestal van ringworm. Een van de twee vormen van voetschimmel wordt zwemmerseczeem genoemd. Met deze benaming wordt eigenlijk gesuggereerd dat de infectieziekte wordt veroorzaakt door zwemmen. Zwemmen is echter wel een belangrijke risicofactor, maar voetschimmel kan ook op andere manieren worden opgelopen.
Je voeten komen regelmatig in aanraking met schimmels, omdat schimmels eigenlijk overal voorkomen. Gelukkig zorgt dit lang niet altijd voor een infectie. Dit gebeurt alleen als de schimmel een plekje vindt waar hij de huid kan binnendringen. Schimmels kunnen de huid binnendringen via open wondjes, maar ook via weke delen van de huid. Als de huid warm en vochtig is en dus ook weker wordt, kunnen schimmels dus ook gemakkelijker binnendringen.
De huid tussen de tenen is vaak vochtiger en warm dan andere plaatsen van ons lichaam. Het is dan ook niet vreemd dat de voetschimmel zich over het algemeen daar vormt. In het zwembad is de kans op voetschimmel groter, omdat de voeten door het water vochtig worden. Ook als je vaak last hebt van zweetvoeten, loop je een hoger risico om voetschimmel de krijgen. Voetschimmel komt daarnaast tevens vaker voor bij mensen die hun voeten te vaak wassen met het zeep. De zeep zorgt er namelijk voor dat de natuurlijke bescherming van de huid wordt weggewassen, waardoor de huid van de voeten zich minder goed kan beschermen tegen het binnendringen van schimmels.
Er zijn twee vormen van voetschimmel te onderscheiden. Zo is er de meest bekende vorm die ook wel zwemmerseczeem wordt genoemd. Bij deze vorm van voetschimmel ontstaan er kloofjes en grijs-witte schilfertjes tussen de tenen. Het kan voorkomen dat de huid tussen de tenen ook gaat jeuken. Daarnaast kunnen bacteriën zich tevens ontwikkelen in de vochtige ruimtes tussen de tenen, waardoor de voeten onaangenaam kunnen gaan ruiken.
Het is ook mogelijk dat de voetschimmel zich vormt aan de rand van de voet of aan de voetzool. In dat geval ontstaat er een rode verkleuring op de huid en gaat de huid ook schilferen. Het is mogelijk dat er eveneens blaasjes en puistjes ontstaan. Verder kan ook het eelt van de voeten dikker worden en hierin kunnen vervolgens kloven ontstaan.
In sommige gevallen krijg je bij voetschimmel ook last van vervelling met blaasjes in de handpalmen een aan de zijkanten van de vingers. Vaak wordt gedacht dat dit ook schimmel is, maar dat is niet het geval. De huiduitslag die dan op de handen ontstaat is een overgevoeligheidsreactie op de schimmelinfectie van de voeten.
In veel gevallen hoeft de huisarts of de dermatoloog alleen te kijken naar het klinisch beeld. Het is vaak namelijk wel mogelijk om de diagnose te stellen aan de hand van wat je kunt zien aan de voeten. Het kan echter voorkomen dat de arts toch twijfelt en dan kan er een onderzoek worden uitgevoerd. Een van de onderzoeken waarvoor kan worden gekozen is een direct microscopisch onderzoek. Met behulp van een microscoop spoort de ars de schimmeldraden in de huidschilfers op en op die manier kan er worden bepaald of er sprake is van een schimmelinfectie.
De tweede optie waarvoor kan worden gekozen is een schimmelkweek. De arts zal dan wat huidschilfers afnemen en deze naar het laboratorium sturen. Hier worden deze schilfers vervolgens geënt op een voedingsbodem en na een aantal weken kan er worden aangegeven of het inderdaad om voetschimmel gaat.
Voetschimmel is gelukkig een onschuldige aandoening, ook al kan het wel heel vervelend zijn. De voetschimmel behandelen kun je zelf doen met een zalf of crème tegen voetschimmel. Deze zalf of crème kun je halen bij de apotheek en het gaat hierbij meestal om een antimyoticum (een schimmelremmer). Hierin is een schimmeldodend of groeiremmend middel verwerkt. Je moet de crème of zalf meestal één of tweemaal per dag in een dunne laag aanbrengen op de huid. Dit dien je te blijven herhalen totdat de schimmel weg is en daarna nog enige tijd.
De nagels van de voet kunnen ook worden behandeld met een zogenaamde tinctuur. Daarnaast is het een goed idee om gebruik te maken van een poeder met een anti-schimmelmiddel. Dit poeder kun je op de voeten, in de sokken en in de schoenen strooien om de schimmel te laten verdwijnen.
Indien je vaker of veel last hebt van schimmel, kun je het beste langs de huisarts gaan. Ook als de schimmel na twee smeren met een zalf of crème nog iets verdwenen of wanneer de schimmel zich verder uitbreidt dan de voet, is het verstandig om een arts te raadplegen. Dit is tevens het geval als de nagels zijn aangetast, de huid rood, pijnlijk en warm wordt of er pus uit de aangedane plekken komt. Verder is het aan te raden om een arts te bezoeken, indien je last hebt van voetschimmel en diabetes hebt.
De arts kan je een behandeling met tabletten of capsules voorschrijven, waardoor de schimmel door het hele lichaam wordt aangepakt. Als er wordt gekozen voor deze wijze van voetschimmel behandelen, dien je de tabletten of capsules wel twee tot vier weken lang te gebruiken. De medicijnen bevatten anti-schimmelmiddelen, zoals terbinafine en itraconazol. Het nadeel van de tabletten en capsules is dat ze vaak wel meer bijwerkingen met zich mee brengen. Je kunt bij deze behandeling het beste ook nog een poeder met anti-schimmelmiddel gebruiken voor je sokken en schoenen.
Als je al voetschimmel hebt, wil je natuurlijk het liefst dat de schimmel niet verder groeit. Heb je nog geen voetschimmel en wil je voorkomen dat je hier last van krijgt? In beide gevallen zijn er een aantal algemene adviezen die je kunnen helpen. Zo is het bijvoorbeeld beter om je voeten zonder zeep te wassen of er in ieder geval voor te zorgen dat je de zeepresten goed afspoelt. Op deze manier wordt de beschermingslaag van de huid niet aangetast, waardoor je huid beter bestand is tegen schimmels. Verder dien je de voeten goed af te drogen en met name tussen de tenen. Zo voorkom je dat het tussen de tenen warm en vochtig wordt, waardoor schimmels minder kans krijgen.
Daarnaast is het verstandig om altijd schone sokken te dragen en het liefst van katoen of wol. Goed ventilerende schoenen die niet te krap zitten kunnen ook helpen tegen voetschimmel. Denk hierbij aan sandalen of schoenen van leer of linnen. Als laatst is het verstandig om slippers te dragen in ruimtes waar veel mensen op blote voeten lopen, zoals zwembaden of doucheruimtes. Op deze plaatsen kan voetschimmel namelijk gemakkelijk worden overgedragen.
