Bij de ziekte van Alzheimer krimpt het hersenweefsel en worden de hersenholten groter. Dit begint bij de hersencellen in hippocampus - het deel van de hersenen dat betrokken is bij het opslaan van nieuwe herinneringen. Het eerste kenmerkende symptoom van Alzheimer is dan ook vaak een achteruitgang in het korte termijngeheugen. Als gevolg hiervan kunnen dagelijkse activiteiten niet of minder goed worden uitgevoerd.
De zenuwcellen in de buitenste laag van de grote hersenen zullen tevens afsterven, waardoor iemand met de ziekte van Alzheimer meer moeite krijgt met denken, plannen en herinneren. Ook kan het afsterven van deze cellen gedragsveranderingen, emotionele uitbarstingen en een verminderd spraakvermogen tot gevolg hebben.
Het is niet helemaal duidelijk wat nu de precieze oorzaak is van de ziekte van Alzheimer. Het lijkt er wel op dat de ontwikkeling van plaques en tangles in de hersenen iets met de aandoening te maken heeft. Dit zijn twee soorten eiwitten die neerslaan in wanden van de hersenbloedvaten of tussen de hersencellen. Hierdoor wordt de communicatie tussen de zenuwcellen belemmerd en dit tast het denken aan en lijdt tot verlies van het geheugen. Deze eiwitten komen echter ook voor bij een aantal mensen die geen dementie hebben. Daarom is het niet zeker of dit de oorzaak is van de ziekte van Alzheimer, maar het lijkt wel een risicofactor te zijn. Andere risicofactoren zijn een hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte.
We spreken van dementie als de cellen van je hersenen steeds minder goed gaan werken en de hersencellen uiteindelijk afsterven. Meestal komt dit enkel voor op oudere leeftijd (boven de 65 jaar), maar het kan soms ook ontstaan bij mensen die tussen de 40 en 65 jaar oud zijn. Een belangrijk kenmerk van dementie is vergeetachtigheid. Deze vergeetachtigheid mogen we niet verwarren met de ouderdomsvergeetachtigheid die nogmaal gesproken optreedt. Personen met dementie kunnen vergeten waar ze wonen, waar bepaalde gebruiksvoorwerpen voor dienen en het herkennen van personen die ze goed kennen.
Dementie is een syndroom, wat wil zeggen dat het een verzameling is van verschijnselen. Indien deze verschijnselen worden veroorzaakt door een ziekte die de hersenen aantast, spreken we van dementie Er zijn verschillende vormen van dementie en deze vormen zijn ingedeeld aan de hand van de verschillende oorzaken. De ziekte van Alzheimer is een vorm van dementie die bij ongever zeventig procent van de personen met dementie voorkomt.
Bij de ziekte van Alzheimer kost eigenlijk alles waarbij je moet nadenken meer moeite. Hierbij kan worden gedacht aan plannen maken of dingemn op een rijtje zetten, maar ook aan het volgen van een gesprek of het nemen van beslissingen. Iemand met Alzheimer heeft moeite met het leren van nieuwe informatie, omdat het onthouden van wat er net is gezien of gehoord moeilijker is of helemaal niet meer lukt. Na verloop van tijd zullen ook herinneringen die al langere tijd in het geheugen zijn opgeslagen verdwijnen.
Verder kan de persoon moeite hebben met het begrijpen en gebruiken van taal. Ook het herkennen van geluiden en voorwerpen om hen heen wordt moeilijker en het uitvoeren van handelingen (en dan met name op de juiste volgorde) zal meer moeite kosten. Voor personen met de ziekte van Alzheimer is het ook moeilijker om te denken en situaties te beoordelen. Het komt ook vaak voor dat deze personen niet meer weten welke dag, maand of jaar het is en in welke plaats ze zijn.
Tevens is het mogelijk dat iemand met Alzheimer te maken krijgt met veranderingen in het karakter. Zo kan deze persoon onrustig, agressief en achterdochtig worden of het komt juist voor dat de patiënt lustelozer wordt. Daarnaast kan de stemming ook snel omslaan. De achteruitgang verloopt soms heel snel, maar in andere gevallen leidt een persoon met de ziekte van Alzheimer nog jaren een relatief normaal leven.
Als wordt vermoed dat iemand de ziekte van Alzheimer heeft, zal de arts eerst een aantal vragen stellen aan de hand van een standaard vragenlijst. Hiermee wordt het opslaan en weergeven van informatie getest. De arts zal eveneens een aantal simpele testjes uitvoeren. Aan de hand van de antwoorden op de vragen en de uitslagen van de testjes kan de ernst van de mogelijke dementie worden bepaald.
Daarnaast zal ook er ook een lichamelijk onderzoek en een bloedonderzoek worden uitgevoerd. Deze wee onderzoeken zijn bedoeld om andere oorzaken van de verminderde hersenfuncties uit te sluiten. Het is namelijk ook mogelijk dat de verminderde hersenfuncties het gevolg zijn van een psychiatrische aandoening, een nieraandoening, alcoholisme, doorbloedingsstoornissen of vitamine deficiënties. Eventueel kan de arts er nog voor kiezen om ook een MRI-scan of een PET-scan uit te voeren om de diagnose van de ziekte van Alzheimer te bevestigen.
Helaas is er nog geen behandeling die zich richt op genezing van de ziekte van Alzheimer. Wel bestaan er verschillende geneesmiddelen en therapieën die de kwaliteit van leven van een Alzheimer patiënt enigszins kunnen verbeteren. De medicijnen die door de arts kunnen worden voorgeschreven hebben een remmende werking op de ziekte, maar brengen eveneens enkele bijwerkingen met zich mee. Of de remmende werking op de ziekte opweegt tegen de bijwerkingen die deze medicijnen met zich meebrengen: daarover verschillen de meningen van artsen.
Daarnaast wordt er in de meeste gevallen ook therapie ingezet. Hierbij kan voornamelijk worden gedacht aan de begeleiding en de zorg van de Alzheimer patiënt. Het doel is om de patiënt zo lang mogelijk thuis te laten wonen en hierbij te ondersteunen. Meestal kunnen personen met Alzheimer opmerkelijk langer goed blijven functioneren wanneer zij thuis blijven wonen. De begeleiding en zorg wordt dan gedaan via een verpleeghuis. De zorgmedewerkers komen dan bij de patiënt thuis en helpen hem of haar met de dagelijkse activiteiten.
Als het nodig mocht zijn, kan de patiënt uiteraard ook worden opgenomen in een verzorgingshuis. Hier worden soms kleuters uitgenodigd om deel te nemen met de activiteiten van dementerende ouderen. Het blijkt namelijk dat de aanwezigheid van kinderen een prikkelende werking heeft op de ouderen. Verder kunnen dementerende personen deelnemen aan zogenaamde snoezeltherapieën. Dit wordt gedaan in een aparte ruimte met zachte vormen, warme kleuren, gedempt licht en muziek.
