De schildklier is een klier in ons lichaam die gelegen is aan de voorzijde van de hals net onder de adamsappel. Deze klier bestaat uit twee kwabben die met elkaar verbonden zijn door een brug van schildklierweefsel. De schildklier is verantwoordelijk voor de aanmaak van bepaalde hormonen (schildklierhormonen), namelijk T3 en T4. Deze twee hormonen worden afgegeven aan de bloedbaan en op die manier vervoerd naar andere weefsels.
De regeling van de hormoonproductie wordt gedaan door de hypofyse die gelegen is in de hersenen. De hypofyse zorgt voor een verhoging van de afgifte van TSH (een stimulerend hormoon voor de schildklier), indien de schildklier te weinig schildklierhormonen aanmaakt. De schildklierhormonen zijn belangrijk voor alle lichaamscellen en oefenen voornamelijk een invloed uit op het hartritme en de stofwisseling. Ook spelen de hormonen een rol bij de hersenontwikkeling van het kind tijdens de zwangerschap.
De ziekte van Hashimoto is een ziekte van de schildklier, waarbij het eigen afweersysteem antistoffen aanmaakt die de cellen van de schildklier aanvallen. Hierdoor ontstaat er een chronische ontsteking in de schildklier, waardoor de schildkliercellen kapot gaan. Als gevolg hiervan gaat de schildklier steeds langzamer werken en wordt er ook minder schildklierhormoon aangemaakt. Een andere naam hiervoor is hypothyreoidie.
Het is niet helemaal duidelijk wat de precieze oorzaak is van de ziekte van Hashimoto. Wel is uit onderzoek gebleken dat de aandoening vaker voorkomt in bepaalde families en dit wijst op een erfelijke aanleg. Daarnaast komt de ziekte soms ook voor in combinatie met andere auto-imuunziekten, zoals diabetes type 1, bijnierinsufficiëntie, hypoparathyroidie en schimmelinfectie van de uit en de nagels. De ziekte van Hashimoto komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en treedt het meest op bij vrouwen die tussen de dertig en vijftig jaar oud zijn.
Als gevolg van een te lage hoeveelheid schildklierhormonen ontstaan er verschillende klachten. De ernst van deze verschijnselen hangt af van de snelheid waarmee de hypothyreoidie is ontstaan en de mate van inactiviteit van de schildklier. In de meeste gevallen gaat de functie van de schildklier zo langzaam achteruit dat je er voor lange tijd niets van merkt.
Bij de ziekte van Hashimoto kun je uiteindelijk last krijgen van vermoeidheid, lusteloosheid, een trage stoelgang of verstopping en gewichtstoename. Verder is het ook mogelijk dat je het snel koud hebt en de menstruatie-frequentie toeneemt. Haaruitval, afname van het gehoor en een droge en dikkere huid zijn tevens kenmerkende symptomen van de ziekte van Hashimoto. Verder is het mogelijk dat je last krijgt van pijn en krampen in de spieren en tintelingen in de handen en vingers. Daarnaast kunnen er ook psychische stoornissen optreden.
Het is mogelijk dat je te maken krijgt met een vergroting van de schildklier (struma). Als dit het geval is, kan het slikken moeilijker worden en kun je het gevoel hebben dat er iets in de weg zit in de keel. De schildklier kan dan ook knobbelig aanvoelen.
Als er wordt gedacht aan de ziekte van Hashimoto, zal de arts eerst vragen van welke klachten je last hebt. Daarna zal hij een lichamelijk onderzoek uitvoeren, waarbij er verschillende afwijkingen kunnen worden gevonden. Hierbij kan worden gedacht aan een lage of een hoge bloeddruk, een langzame hartslag en een zwelling van de schildklier.
Daarnaast zal de arts een bloedonderzoek uitvoeren. Hierbij wordt er wat bloed afgenomen en dit wordt vervolgens onderzocht in het laboratorium. Er wordt dan gekeken of de gehaltes van de schildklierhormonen T3 en T4 afwijkend zijn. In veel gevallen wijkt daarnaast ook de hoeveelheid TSH in het bloed af. Als deze waarden inderdaad afwijkend zijn, duidt dit op een schildklierziekte.
Het is dan echter nog niet zeker of het om de ziekte van Hashimoto gaat, want afwijkende gehaltes van de hormonen en TSH kunnen ook wijzen op een andere aandoening aan de schildklier. De ziekte van Hashimoto kan uiteindelijk worden vastgesteld, indien er ook verhoogde bloedspiegels van antistoffen tegen de eiwitten anti-thyroperoxidase en/of anti-thyroglobuline worden gevonden.
De ziekte van Hashimoto kan goed worden behandeld met medicijnen. Dit neemt de oorzaak van de aandoening niet weg, maar het zorgt er wel dat er voldoende schildklierhormoon in het lichaam aanwezig is. De behandeling bestaat uit pillen waarin het schildklierhormoon T4 aanwezig is. Deze medicijnen noemen we ook wel levothyroxine. Aangezien deze pillen voldoende lijken te zijn, hoeven er geen pillen met het schildklierhormoon T3 te worden ingenomen. De medicijnen dienen in de ochten op een lege maag met water in te worden genomen. Vanaf een half uur na het innemen van de pillen kun je gaan ontbijten.
Als je de medicijnen tegelijkertijd inneemt met ijzertabletten of melk, vermindert dit de opname van het schildklierhormonen. Dit moet dus worden voorkomen. De dosis die door de arts wordt voorgeschreven, hangt onder andere af van je persoonlijke situatie. Hierbij speelt het bijvoorbeeld een rol of je ook andere medicijnen gebruikt. Het is aan raden om minimaal eenmaal per jaar de functie van schildklier te laten controleren door de huisarts.
Het is belangrijk dat een zwangere vrouw voldoende schildklierhormoon heeft en dan met name tijdens de eerste 20 tot 25 weken van de zwangerschap. Het ongeboren kind is dan voor de schildklier-hormoonvoorziening nog afhankelijk van het schildklierhormoon van de moeder en in deze periode heeft het kind dit nodig voor de ontwikkeling van de hersenen. Het schildklierhormoon wordt via de placenta overgedragen van moeder tot kind.
Als een zwangerschapstest bevestigt dat je zwanger bent, is het daarom belangrijk om zo snel mogelijk de functie van je schildklier te laten controleren. Dit kan worden gedaan bij de huisarts of de polikliniek. Aangezien je tijdens de zwangerschap ook schildklierhormoon aan het kind afgeeft, neemt de behoefte aan schildklierhormoon toe met 25 tot 50 procent. Om die reden moet de dosis levothyroxine vrijwel altijd worden verhoogd tijdens de zwangerschap.
Verder dient de functie van de schildklier elke zes weken te worden gecontroleerd. Aan de hand van de uitslagen van deze bloedonderzoeken wordt bepaald of de dosis levothyroxine moet worden aangepast. Na de zwangerschap kun je weer gewoon de dosering nemen die je voor de zwangerschap innam.
