Ziekte van Ménière

Er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan naar de ziekte van Ménière en het is nog niet duidelijk wat de precieze oorzaak is van deze aandoening. Wel weten we dat de klachten ontstaan als gevolg van een probleem in het slakkenhuis. Het slakkenhuis is een onderdeel van het oor dat bestaat uit meerdere delen die zijn gevuld met een vloeistof. Deze gedeelten noemen we ook wel de Scala vestibuli, de Scala media en de Scala tympani.

Het bovenste gedeelte van het slakkenhuis (het Scala vestibuli) en het middelste gedeelte (het Scala media) worden van elkaar gescheiden door een membraan. Dit membraan wordt ook wel het membraan van Reisner genoemd. Tussen het membraan van Reisner en het orgaan van Corti ligt het Scala media en dit staat in verbinding met het evenwichtsorgaan. Het Scala media is gevuld met endolymfe vloeistof en als hier veranderingen in optreden, kunnen er zowel problemen optreden met het gehoorvermogen als met het evenwicht.

Bij de ziekte van Ménière is er sprake van een probleem met deze vloeistof. Het lijkt erop dat de endolymfe vloeistof in het Scala media zich ophoopt, waardoor er een grote druk ontstaan op het membraan van Reissner. Deze druk kan te hoog worden en hierdoor kan het membraan gaan scheuren. Als gevolg van de druk op het membraan van Reissner ervaren personen met de ziekte van Ménière een drukgevoel in het oor. Indien het membraan uiteindelijk scheurt, vermengt de endolymfe vloeistof in het Scala media zich met de perilymfe vloeistof in het Scala vestibuli. Dit kan ervoor zorgen dat er een Ménière aanval ontstaat. Helaas is nog niet duidelijk waarom het lichaam teveel endolymfe vloeistof produceert.

Duizeligheidsaanvallen

Een belangrijk kenmerk van de ziekte van Ménière is dat de symptomen optreden in periodieke aanvallen. Tussen de aanvallen door worden over het algemeen geen klachten ervaren. De aanvallen kunnen elkaar elke paar uur opvolgen, maar het kan ook jaren duren voordat er weer een aanval optreedt. In de loop der jaren kunnen de aanvallen erger worden, maar de frequentie neemt uiteindelijk wel af. Ook houden de aanvallen altijd vanzelf weer op. Vaak treden de aanvallen op in rust, wat erg opvallend is.


De aanvallen gaan gepaard met duizeligheid en dit kan verschillende klachten met zich meebrengen. Iemand kan hierdoor knikkende knieën krijgen, draaien met neiging tot omvallen of een gevoel van dronkenschap ervaren. Een gevoel van lichtheid of zwaarte in het hoofd kan ook optreden, het kan zwart worden voor de ogen en iemand kan flauwvallen. Tijdens een van deze duizeligheidsaanvallen heeft men vaak ook last van misselijkheid, braken, koud zweet en/of bleek zien.

In veel gevallen nemen de aanvallen duren de aanvallen enkele uren en is het voor de persoon in kwestie niet meer mogelijk om normale taken te verrichten. De meeste personen met de ziekte van Ménière gaan naar bed op het moment dat er een aanval optreedt. Over het algemeen voelen ze zich weer beter na een nacht slapen. Het kan echter ook voorkomen dat een aanval slechts enkele minuten duurt en dat iemand niet veel last heeft van bijkomende klachten. Tussen de aanvallen door kan iemand helemaal geen last hebben van klachten, maar het komt ook wel eens voor dat iemand een licht gevoel in het hoofd blijft houden of nog last heeft van een dronken of zweverig gevoel.

 

Meestal direct na de aanval (maar bij sommige mensen pas later) krijgt men te maken met gehoorverlies. In eerste instantie komen de lage tonen minder binnen, maar na enige tijd kan het ook moeilijker worden om spraak te verstaan. Slechthorendheid treedt meestal op bij één oor, maar het kan ook bij beide oren voorkomen. De ernst van het gehoorverlies kan wisselen, zeker in het begin van de ziekte. In sommige gevallen krijgt iemand ook last van vervorming van geluid of geluid kan onaangenaam of te hard worden ervaren.

 

Verder kan iemand te maken krijgen met oorsuizen. Dit kan beteken dat iemand last heeft van een suizend geluid in het oor, maar het geluid kan ook dreunend, brommend of fluitend zijn. Dit kan in het oor worden ervaren, maar ook in het hoofd. Tijdens een duizeligheidsaanval is het oorsuizen over het algemeen het ergst. Als laatste heeft men vaak ook last van een drukgevoel of ze hebben het gevoel dat het oor vol of verstopt zit. Dit symptoom treedt meestal vlak voor een duizeligheidsaanval op.

Diagnose

Indien iemand twee duizeligheidsaanvallen heeft ervaren die beide langer dan twintig minuten duurden, is er een redelijke kans dat het om de ziekte van Ménière gaat. De huisarts zal deze persoon dan meestal doorverwijzen naar de KNO-arts. Deze arts zal een hoortest afnemen om te onderzoeken of er sprake is van gehoorverlies. Het gehoorverlies kan echter wisselend zijn en daarom zal er meestal op verschillende momenten een meting worden gedaan.

Eventueel kan de KNO-arts er ook voor kiezen om nog andere onderzoeken (zoals een evenwichtsonderzoek) uit te voeren, als de hoortest geen duidelijke resultaten geeft. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan door middel van elektronystagmografie. De arts zal het oor dan laten vollopen met water met verschillende temperaturen. Bij mensen die niet de ziekte van Ménière hebben ontstaat er dan een gevoel van duizeligheid en de ogen zullen ook onwillekeurige bewegingen gaan maken. De arts registreert tijdens het onderzoek hoe de ogen bewegen en vergelijkt deze waarden met de waarden van gezonde mensen. Op deze manier kan worden bepaald hoe het evenwichtszintuig functioneert.

Het kan ook voorkomen dat de arts ervoor kiest om een bloedonderzoek uit te voeren. In andere gevallen wordt er een CT-scan of een MRI-scan gedaan om het functioneren om een beeld te krijgen van de gehoorzenuw en het slakkenhuis. Het is ook mogelijk dat het functioneren van de gehoorzenuw wordt onderzocht met behulp van een BERA onderzoek. Verder kan het zijn dat een internist of een neuroloog bij de diagnose wordt betrokken. Al deze onderzoeken zijn echter niet noodzakelijk om de ziekte van Ménière aan te tonen, maar hiermee worden eventueel wel andere oorzaken uitgesloten. Ook kan met behulp van deze onderzoeken de ernst van de klachten worden bepaald.

De diagnose ziekte van Ménière kan worden gesteld als iemand last heeft van duizeligheidsaanvallen, oorsuizen en indien er wisselend gehoorverlies optreedt bij één of beide oren.